30 urte baino gehiago Bilboko Portuaren ingurumen-kalitatea hobetzen

TECNALIAn 30 urte baino gehiago daramatzagu Bilboko Portuaren ingurumen-kalitatea hobetzen eta Bilboko Portu Agintaritzari laguntzen

TECNALIAn 30 urte baino gehiago daramatzagu Bilboko Portu Agintaritzari laguntzen, kutsadura-mailei egiten dien ekarpena murrizteko apustu irmoan; horretarako, airearen kalitatea eta Bilboko Portuan egiten diren jardueren soinu-mailak hobetzea da helburua.

Biztanle-dentsitate handiko hiriguneetatik gertu dauden erakundeak behartuta egoten dira oreka bilatzera portuko jarduerak garatzearen eta hiriko habitat naturalak eta bizi-kalitatea babestearen artean. Horren arrazoia da haien jarduerak inpaktu handiak eragiten dituela emisioei, zaratari, uraren kutsadurari, lurzoruari eta habitaten zatiketari dagokienez. Egoera horrek agerian uzten du portu-agintaritzak bultzatu beharrean daudela garapen jasangarriarekiko konpromisoa eta portuaren ingurumen-portaeraren etengabeko hobekuntza, era horretan portuaren hazkunde eta jardun jasangarria ahalbidetzeko. Bestalde, ez da ahaztu behar portu-agintaritzek erronka ugari izaten dituztela, hala nola finantzei eta araudiei lotutakoak. Horregatik, bai Europako Batzordearentzat —egiten dituen adierazpenetan agerian jartzen denez—, bai Itsas Portuen Europako Erakundearentzat (ESPO) eta Estatuko Portuentzat, lehentasuna ingurumena izan da beti, eta, horregatik, Portu Agintaritzei eskatzen diete lotura eraginkor bat ezartzeko ingurumen-kudeaketaren eta portu-kudeaketaren artean.

Portu-eremuko mugarri nagusiak

Urte hauetan zehar garatu ditugun zenbait ekimen eta programa mugarri garrantzitsuak izan dira ingurumen-kalitatearen alorrean dugun ezagutza islatzeko.

• Ingurumena zaintzeko programa: Bilboko Portua Handitzeko Obren ingurumen-inpaktuaren adierazpenaren ondorioz, ingurumena zaintzeko lehenengo programa sortu da, zeinak exijitzen baitu airearen eta zarataren kalitate-mailen kontrola eta jarraipena egitea eta beharrezko prebentzio-neurriak ezartzea, portuko eragiketek Santurtziko, Zierbenako eta Getxoko kaietan eta inguruko herriguneetan izan ditzaketen inpaktuei aurre egiteko. Programa hori zabaldu egin da urteen poderioz, faktore hauen ondorioz: Portuaren zenbait ekimen, obren gaineko lege-eskakizunak, antzemandako beharrak eta TECNALIAk egindako hobekuntza-proposamenak.
• Ingurumen-agintearen taula: 2015ean, Bilboko Portuak abian jarri zuen ingurumen-agintearen taula, TECNALIAk garatua. Koadro horrek aukera ematen dio publiko orokorrari kontrol-estazioetan airearen kalitatearen egoerari buruzko informazioa jasotzeko, bai eta hainbat txosten kontsultatzeko ere.
• Zarata-mapa: 2004az geroztik, HADA ekimenean zarata-mapak egin ditugu, Ingurumena Zaintzeko Programaren bilakaeran zehar ezarritako eskakizunak betetzeko. Mapak egiteko, Portuko jardueren zarata-mapa estrategikoak egiteari dagokion sektoreko legeriari jarraitu zaio.
• Bilbo da Produktuaren Ingurumen Adierazpena lortu zuen munduko lehen portua: 2019an, TECNALIAren lidergoarekin, Produktuaren Ingurumen Adierazpena lortu zuen munduko lehen portua izan zen Bilbo; portu-zerbitzuen Bizi Zikloaren Analisian oinarrituta eman zitzaion adierazpen hori. Prozesu hori eguneratzen ari dira gaur egun.
• MACHSENSE, portu-inguruneetan partikulen emisio zehaztugabeak kontrolatzeko erabakiak hartzeko adimen artifizialeko sistema: BECSAk gidatutako ekimen bat da, zeina adimen artifizialaren bidez ereduak garatzeko eta hobetzeko ari baita lanean, era horretan mundu fisikoa (datuak in situ neurtzeko eta tratatzeko jarduerak eta parametroak) mundu digitalarekin (eredu prediktiboak eta jarduketen plangintzak) konektatzeko. MACHSENSE sistema portu-inguruneetako emisio zehaztugabeen inpaktuak zenbatesteko gai da, bai eta, horri esker, portu-eremuko jarduketen ingurumen-inpaktua minimizatzeko eta balizko inpaktuak sor ditzaketen baldintza kaltegarrien aurrean jarduteko modua planifikatzeko ere. Iragarpen-sistema hau garatzeko, TECNALIAk alorraren ezagutza (airearen kalitatea) eta adimen artifizialeko teknikak uztartu ditu. Metodo berritzailea da; monitorizazio-sare baten eragiketa-kostuak murrizten ditu, bai eta konputazio-denborak ere dispertsio-eredu fisikoekin alderatuta. Ondorioz, erabakiak hartzeko tresna indartsua da.

Etorkizunari begira

Portu Agintaritzarekin dugun harremana berritu dugu 2024-2028 aldirako. Denbora horretan, legez eskatutako lanak egiteaz gain, etorkizunean etorriko denari begira lanean jarraituko dugu; adibidez, kontuan izango dugu 2030ean airearen kalitateari buruzko arau-esparru berria jarriko dela indarrean. 2024ko apirilean, Europako Parlamentuak zuzentarau hau onetsi zuen: "Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2024/2881 (EB) Zuzentaraua, 2024ko urriaren 23koa, Europako giroko airearen kalitateari eta atmosfera garbiagoari buruzkoa".

Testu berri horrek osasuna jartzen du erdigunean, eta kontrol-balioak Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) gomendioetara hurbiltzen ditu. Hori erronka bat izango da sektore jakin batzuentzat, hala nola portu-sektorearentzat, material partikulatuak eragindako kutsadura dela-eta (PM₁₀ eta PM_2.5) —portuetan ontziratu gabeko gai solidoak manipulatzearekin eta biltegiratzearekin lotutako kutsatzaileak izaten dira normalean—.